ประวัติ ปรีดี พนมยงค์ บุรุษผู้สร้างความเปลี่ยนแปลง ก่อเกิดประชาธิปไตยไทย

Lalita C.เผยแพร่: 24 มิ.ย. 2565 06:00 น.| อัปเดต: 17 มิ.ย. 2565 13:27 น.

ชวนทุกท่านอ่าน ประวัติ ปรีดี พนมยงค์ ชายที่เป็นทั้งรัฐบุรุษ ผู้ก่อตั้งธรรมศาสตร์ แกนนำขบวนการเสรีไทย นายกรัฐมนตรี ก่อนถึงวาระสุดท้ายในฐานะผู้ลี้ภัย ร่วมรำลึกหลายบทบาทของชายนาม ปรีดี พนมยงค์ ผู้ที่ถูกยกเป็นบุคคลสำคัญของโลก

หากจะพูดถึงบุคคลที่มีอิทธิพลต่อการเมืองในประเทศไทย ชื่อนี้ย่อมถูกเอ่ยได้ไม่ยาก ปรีดี พนมยงค์ ชายผู้นี้เป็นใคร ทำไมถึงถูกยกเป็นบุคคลสำคัญของโลก The Thaiger ขอชวนมารู้จักเรื่องราวชีวิตของท่านผ่านประวัติ และบทบาทต่าง ๆ ตั้งแต่ด้านการศึกษาไปจนถึงการเมืองการปกครอง รวมถึงเรื่องราวที่ยังส่งอิทธิพลในปัจจุบัน อย่างเช่นเรื่องจดหมายปรีดีในปี 2024 ที่หลายคนตั้งตารอคอย

ประวัติ ปรีดี พนมยงค์ หัวเรือสำคัญผู้เปลี่ยนไทยเป็นประชาธิปไตย

กำเนิดเด็กชายปรีดี

ปรีดี พนมยงค์ เกิดเมื่อวันที่ 11 พฤษภาคม พ.ศ. 2443 ที่จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เป็นบุตรของนายเสียง กับ นางลูกจันทน์ พนมยงค์ เมื่ออายุได้ 16 ปี ปรีดีเข้าศึกษาที่โรงเรียนกฎหมายกระทรวงยุติธรรม และยังได้ศึกษาภาษาฝรั่งเศสอีกด้วย เมื่ออายุได้ 20 ปี ปรีดีได้ทุนไปศึกษากฎหมายต่อที่ประเทศฝรั่งเศส และที่นี่ทำให้เขาได้กลายเป็นกำลังสำคัญในบทบาทของบุรุษผู้สร้างความเปลี่ยนแปลงด้านการเมืองการปกครองของประเทศ

ปรีดีกับบทบาทด้านการเมือง

ช่วง พ.ศ. 2470 ปรีดี พนมยงค์ ได้เป็นหนึ่งในกลุ่มที่ร่วมก่อตั้งคณะราษฎร ซึ่งก่อตั้งขึ้นโดยมีเป้าหมายเพื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองในไทย จากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบประชาธิปไตย อันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข โดย ปรีดี ได้รับการขนานนามว่าเขาคือ “มันสมอง” ของคณะราษฎร

เป้าหมายสำคัญ 6 ประการของคณะราษฎร ได้แก่ เอกราช ความปลอดภัย เศรษฐกิจ สิทธิเสมอภาค เสรีภาพ และการศึกษา ที่จะต้องมอบให้ราษฎรในประเทศได้รับอย่างเท่าเทียมและทั่วถึง

ในวันที่ 24 มิถุนายน 2475 คณะราษฎรที่มีจุดเริ่มต้นจากนักเรียนในต่างแดนเพียง 7 คน จนกระทั่งมีสมาชิกทั้งพลเรือน ทหารบก และทหารเรือ ก็สามารถทำการอภิวัฒน์ประเทศได้สำเร็จ โดยมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญและปรีดีเข้าดำรงตำแหน่งสภาผู้แทนราษฎร ก่อนที่คณะราษฎรจะถูกยุติบทบาทหลังจากการรัฐประหารที่นำโดยพลโท ผิน ชุณหะวัณ 15 ปีต่อมา

บทบาทด้านการเมืองของปรีดียังไม่หมดเพียงเท่านี้ นายปรีดีเคยได้รับการแต่งตั้งเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย สมัยพระยาพหลพลพยุหเสนาเป็นนายกรัฐมนตรี ดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีที่ไม่ได้สังกัดกระทรวงใดในช่วงรัฐบาลของพระยามโนปกรณ์นิติธาดา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ รัฐมนตรีคลัง นายกรัฐมนตรี และได้รับยศ “หลวงประดิษฐ์มนูธรรม” อีกด้วย

ปรีดีกับบทบาทด้านการศึกษา

ปรีดียังมีบทบาทสำคัญในการผลักดันการศึกษาในสังคมไทยอีกด้วย เนื่องจากท่านเห็นว่าประเทศควรเจริญก้าวหน้า ควบคู่ทั้งการปกครองระบอบประชาธิปไตยและการศึกษา โดยปรีดีเป็นผู้ร่าง พ.ร.บ.มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง เพื่อให้ประชาชนได้มีโอกาสทางการศึกษาเพิ่มขึ้น และยังถือเป็นบุคคลสำคัญของธรรมศาสตร์ เนื่องจากท่านได้ดำรงตำแหน่งผู้ประศาสน์การ (ก่อตั้ง) มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์และการเมือง นานกว่า 18 ปี โดยมีใจความช่วงหนึ่งของสุนทรพจน์ที่ปรีดีกล่าวและยังคงตราตรึงมาจนทุกวันนี้ว่า

“มหาวิทยาลัยย่อมอุปมาประดุจบ่อน้ำ บำบัดความกระหายของราษฎร ผู้สมัครแสวงหาความรู้อันเป็นสิทธิและโอกาสที่เขาควรมีควรได้ตามหลักแห่งเสรีภาพในการศึกษา”

ปรีดีกับบทบาทผู้ลี้ภัย 1

สิ่งที่ทำให้ชีวิตราชการของปรีดีต้องพบกับอุปสรรคครั้งใหญ่ เกิดจาก เค้าโครงเศรษฐกิจ หรืออีกชื่อคือ สมุดปกเหลือง โดยหลังจากที่มีการเสนอเค้าโครงฉบับนี้ต่อรัฐบาลของพระยามโนปกรณ์ฯ ในวันที่ 1 เมษายน พ.ศ. 2476 ได้มีรัฐมนตรีในรัฐบาลกราบบังคมทูลขอให้พระมหากษัตริย์ลงพระปรมาภิไธยเพื่อปิดสภาผู้แทนราษฎร และงดใช้รัฐธรรมนูญบางมาตรา รวมถึงการออกแถลงการณ์ว่าปรีดีเป็นคอมมิวนิสต์ ทำให้ท่านและภรรยาต้องเดินทางไปที่ประเทศฝรั่งเศส ก่อนเดินทางกลับมาในช่วงเดือนตุลาปีเดียวกันนั้น

ปรีดีกับขบวนการเสรีไทย

ในช่วงที่ประเทศไทยต้องเผชิญกับความวุ่นวายจากต่างประเทศและสงครามโลก ปรีดีซึ่งขณะนั้นดำรงตำแหน่งรัฐมนตรีคลังได้ถือว่าเป็นผู้มีบทบาทสำคัญในการช่วยเหลือประเทศชาติอย่างมาก โดยปรีดีได้ลาออกจากตำแหน่งรัฐมนตรีคลังตามคำเสนอของ จอมพล ป. พิบูลสงคราม นายกรัฐมนตรีขณะนั้น ให้มาเป็นผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ รัชกาลที่ 8 และปรีดียังร่วมก่อตั้งขบวนการเสรีไทย ทำให้ไทยไม่ต้องตกเป็นผู้แพ้สงครามด้วย หลังจากที่ญี่ปุ่นแพ้สงครามโลกครั้งที่ 2

ในปี พ.ศ. 2488 รัชกาลที่ 8 ได้โปรดเกล้าฯ ยกย่องปรีดีในฐานะ รัฐบุรุษอาวุโส อีกด้วย

ปรีดี ชีวิตและความรัก

ปรีดี พนมยงค์ ได้พบรักและสมรสกับท่านผู้หญิงพูนศุข พนมยงค์ ในปี พ.ศ. 2471 โดยท่านผู้หญิงพูนศุขได้คอยอยู่เคียงข้างร่วมทุกข์ร่วมสุขกับปรีดีตลอด แม้ช่วงที่ปรีดีลี้ภัยจะทำให้ทั้งคู่ต้องแยกจากกัน แต่ในที่สุดท่านผู้หญิงพูนศุขก็ได้ติดตามไปพำนักอยู่กับปรีดีที่ประเทศจีน 20 ปี และที่ประเทศฝรั่งเศสอีก 13 ปี

ปรีดีกับบทบาทผู้ลี้ภัย 2 และวาระสุดท้ายของชีวิต

แต่แล้วในปี พ.ศ. 2490 ได้มีคณะรัฐประหาร นำกำลังทหารยิงระดมทำเนียบรัฐบาลที่ปรีดีและครอบครัวอาศัยอยู่ หวังจะจับตัวปรีดี ทำให้ท่านต้องเดินทางไปที่สิงคโปร์และจีนเพื่อความปลอดภัย

ต่อมาในปี พ.ศ. 2492 ขบวนการประชาธิปไตย ๒๖ กุมภาพันธ์ของปรีดี พนมยงค์ ซึ่งก่อตั้งขึ้นเพื่อยึดอำนาจประชาธิปไตยคืนจากคณะปฏิวัติ และยกเลิกการใช้รัฐธรรมนูญฉบับใต้ตุ่ม ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญที่ไม่ได้กำหนดใช้อย่างถูกต้องตามระบอบประชาธิปไตย แพ้ต่อขบวนปรปักษ์ประชาธิปไตย ทำให้ปรีดีต้องหลบหนีออกนอกประเทศไปยังเกาะอื่น ต่อที่ประเทศสิงคโปร์ ฮ่องกง จีน และฝรั่งเศสตามลำดับ

ปรีดีต้องใช้ชีวิตอยู่ที่ต่างประเทศโดยไร้วี่แววที่จะได้กลับคืนสู่บ้านเกิดเมืองนอน แต่แล้วสถานการณ์กลับแย่ลง เมื่อปรีดี พนมยงค์ ถูกใส่ความว่าเป็นผู้ที่มีส่วนในการลอบปลงพระชนม์รัชกาลที่ 8 ระหว่างที่กำลังลี้ภัยอยู่ แต่ท้ายที่สุดปรีดีได้ฟ้องผู้ใส่ร้ายตนกับศาลยุติธรรม ผู้กล่าวหาจึงยอมขอขมาปรีดีที่ไปกล่าวหาเช่นนั้น และใช้ชีวิตอยู่ที่ฝรั่งเศสจนกระทั่งถึงแก่อสัญกรรม

โดยในวันที่ 11 พฤษภาคมของทุกปี ถูกกำหนดให้เป็นวันปรีดี พนมยงค์ ซึ่งตรงกับวันเกิดของท่าน เพื่อเป็นการรำลึกถึงรัฐบุรุษผู้มีความสำคัญต่อประวัติศาสตร์การเมืองของประเทศ และท่านยังเป็นผู้ทำให้เมืองไทยเกิดการเปลี่ยนแปลงในหลายด้านอย่างเช่นด้านการศึกษาอีกด้วย The Thaiger ขอร่วมรำลึกถึงบุคลลสำคัญของโลกท่านนี้ นาม ปรีดี พนมยงค์